ਖਡੂਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਸਿਹਜ ਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ

ਲੇਖਿਕਾ – ਪ੍ਰੀਯਾ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਧਿਆਪਿਕਾ, ਅਪਾਰ

ਮੇਰੀ ਡਿਊਟੀ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਲੰਬੀ ਯਾਤਰਾ ਖਡੂਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਸੀ। ਅਪਾਰ ਸਟਾਫ ਅਤੇ ਗੁਰਮਨ, ਮਨੀਸ਼, ਵਰੁਣ, ਲਵ ਅਤੇ ਰੋਣਿਤ ਦੇ ਨਾਲ ਮੈਂ ਖਡੂਰ
ਸਾਹਿਬ ਗਈ। ਉੱਥੇ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਮੈਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਤੋਂ ਜਲੰਧਰ ਆਉਣਾ ਪਿਆ ਅਤੇ ਫਿਰ ਜਲੰਧਰ ਤੋਂ ਖਡੂਰ ਸਾਹਿਬ। ਵਾਪਸੀ ਵੀ ਇਹੀ
ਰਾਹੀਂ ਹੋਈ ਕਿਉਂਕਿ ਪਬਲਿਕ ਟਰਾਂਸਪੋਰਟ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਥੋੜ੍ਹੀ ਔਖੀ ਸੀ। ਇਹ ਯਾਤਰਾ ਲੰਮੀ ਸੀ ਪਰ ਬਹੁਤ ਲਾਭਕਾਰੀ ਸਾਬਤ ਹੋਈ।

ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਸੀਂ ਖਡੂਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਬਾਗ ਵਿੱਚ ਗਏ, ਜਿੱਥੇ ਕਈ ਪੌਦੇ ਲਾਏ ਹੋਏ ਸਨ। ਉੱਥੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਜੜੀਬੂਟੀਆਂ ਦੇ ਪੌਦੇ ਵੀ ਸਨ,
ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਸਾਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਸਨ। ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿੱਚ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਪੌਦਿਆਂ ਦਾ ਉਲੇਖ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 99% ਉੱਥੇ ਉਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਅੰਬ,
ਅਮਰੂਦ, ਜੈਕਫਰੂਟ, ਸਰੀਫਾ, ਨਿੰਬੂ, ਨਾਸ਼ਪਾਤੀ, ਜਾਮੁਨ ਅਤੇ ਅਨਾਨਾਸ ਦੇ ਪੌਦੇ ਵੇਖੇ। ਉੱਥੇ ਦੀ ਹਰੀਅਾਵਲੀ ਦੇਖ ਕੇ ਮਨ ਨੂੰ ਵੱਡੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਮਿਲੀ।
ਸਭ ਤੋਂ ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਉੱਥੇ ਸਾਰੇ ਪੌਦੇ ਜੈਵਿਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਉਗਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਉੱਥੇ ਦੇ ਬਾਗ ਵਿੱਚੋਂ ਲੋਕ ਮੁਫ਼ਤ ਵਿੱਚ ਪੌਦੇ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਅਪਾਰ ਦੇ ਮੈਨੇਜਰ ਸੁਰੇੰਦਰ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਘਰ ਅਲਵਰ, ਰਾਜਸਥਾਨ ਲਈ ਇੱਕ
ਜਾਮੁਨ ਦਾ ਪੌਦਾ ਲਿਆ। ਬਾਗ ਵਿੱਚ ਸੋਹਣੀਆਂ ਬਤਖਾਂ ਵੀ ਸਨ, ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲਾਂ ਕੀਤੀਆਂ। ਬਾਗ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਸੀਂ ਮਾਤਾ
ਖੀਵੀ ਜੀ ਦੇ ਲੰਗਰ ਹਾਲ ਵਿੱਚ ਗਏ ਜਿੱਥੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬਾਹਰ ਮਿਲ ਰਹੀ ਲੱਸੀ ਪੀਤੀ। ਉੱਥੇ ਗੁਰੂ ਦਾ ਲੰਗਰ – ਦਾਲ ਅਤੇ ਚੋਲਿਆਂ ਵਾਲਾ –
ਬਹੁਤ ਸਵਾਦ ਸੀ। ਜਗਗਰੀ ਦੀ ਖੀਰ ਅਤੇ ਲੱਸੀ ਸਾਨੂੰ ਬਹੁਤ ਚੰਗੀ ਲਗੀ। ਖੀਰ ਵਿੱਚ ਵਰਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਗੁੜ ਖਡੂਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਖੇਤੀ ਤੋਂ ਬਣਾਈ
ਗਈ ਗੰਨੇ ਦੀ ਸੀ।

ਲੰਗਰ ਖਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੇਰਾ ਸਟਾਫ, ਮਨੀਸ਼ ਤੇ ਵਰੁਣ ਲੰਗਰ ਹਾਲ ਵਿੱਚ ਬਰਤਨ ਧੋਣ ਗਏ। ਲੰਗਰ ਹਾਲ ਵੱਡੇ ਦਰੱਖਤਾਂ ਦੇ ਸਾਇਆ ਵਿੱਚ ਸੀ,
ਜਿਸ ਨਾਲ ਥਾਂ ਬਹੁਤ ਮਨੋਹਰ ਅਤੇ ਜੀਵੰਤ ਲੱਗ ਰਹੀ ਸੀ। ਫਿਰ ਅਸੀਂ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਤਪਸਥਾਨ, ਤਪਿਆਣਾ ਸਾਹਿਬ ਅਤੇ ਬਾਬਾ ਸਾਧੂ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ
ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਗਏ। ਉੱਥੇ ਅਸੀਂ ਪਰੀਕਰਮਾ ਕੀਤੀ ਜਿਸ ਦੌਰਾਨ ਹਰੇ-ਭਰੇ ਦਰੱਖਤਾਂ ਦੀ ਠੰਡੀ ਛਾਂ ਹੇਠ ਬਹੁਤ ਸ਼ਾਂਤੀ ਮਿਲੀ। ਵੱਡੇ ਦਰੱਖਤ
ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਵਧਾ ਰਹੇ ਸਨ। ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦਾ ਸਰੋਵਰ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਅਤੇ ਸੁੰਦਰ ਸੀ। ਉੱਥੇ ਛੋਟੀਆਂ ਮੱਛੀਆਂ ਉੱਡਦੀਆਂ ਸਨ। ਮੈਨੂੰ ਪਸ਼ੂ-
ਪੰਖੀ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰੇ ਹਨ। ਮੱਛੀਆਂ ਦੇ ਉੱਡਣ ਦੀਆਂ ਝਲਕਾਂ ਨੇ ਮੇਰੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਛੂਹ ਲਿਆ। ਮੈਂ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ ਕਿ ਉੱਥੇ ਸਰੋਵਰ ਦੇ ਕੰਢੇ ਬੈਠ ਕੇ ਉਸ
ਸ਼ਾਂਤੀ ਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਾਂ। ਪਰ ਸਮਾਂ ਘੱਟ ਸੀ, ਸਾਨੂੰ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਕੇ ਜਲੰਧਰ ਵਾਪਸ ਜਾਣਾ ਸੀ।

ਫਿਰ ਅਸੀਂ ਥੋੜ੍ਹਾ ਅੱਗੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਰਬਾਰ ਸਾਹਿਬ ਗਏ ਜਿੱਥੇ ਅਸੀਂ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦਾ ਖੂਹ ਵੇਖਿਆ। ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੀ ਸੰਗਤ
ਮੁਤਾਬਕ, ਇਹ ਖੂਹ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਨੇੜਲੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਲਈ ਖੁਦਵਾਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਮਿਠਾ ਪਾਣੀ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ। ਉੱਥੇ ਇਕ
ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਵੀ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਪਹਿਲੇ ਪੰਜ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬਾਨਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਚਿੱਤਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕਥਾਵਾਂ ਦਰਜ ਹਨ। ਉਦਾਹਰਣ
ਵਜੋਂ ਭਾਈ ਲਹਿਣਾ ਜੀ ਦੀ ਆਪਣੇ ਗੁਰੂ ਪ੍ਰਤੀ ਅਟੁੱਟ ਸ਼ਰਧਾ – ਉਹ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਹਰ ਆਗਿਆ ਮੰਨਦੇ ਸਨ। ਗੁਰੂ ਦਾ ਕੱਸਾ ਚੱਕਣ
ਲਈ ਮਿੱਟੀ ਵਿੱਚ ਪੈ ਜਾਣ, ਮਰੇ ਹੋਏ ਸ਼ਰੀਰ ਨੂੰ ਛੂਹਣਾ, ਗੁਰੁਘਰ ਲਈ ਰੋਜ਼ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦਾ ਚਾਰਾ ਲਿਆਉਣਾ – ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਬਿਨਾਂ
ਹਿਚਕਿਚਾਅ ਦੇ ਕੀਤਾ। ਹੋਰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਜਾਣਨ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ। ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਇਥੇ ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਗੁਰਮੁਖੀ ਸਿਖਾਉਣ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ
ਸੀ ਅਤੇ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਲਈ ਅਖਾੜੇ ਬਣਵਾਏ ਤਾਂ ਜੋ ਸਿਹਤਮੰਦ ਸਰੀਰ ਰਾਹੀਂ ਚੰਗੀ ਸੋਚ ਵਿਕਸਤ ਹੋਵੇ।

ਖਡੂਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ 13 ਸਾਲ ਤਕ ਵਾਸ ਕੀਤਾ। 12 ਜੁਲਾਈ 2025 ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਅਪਾਰ ਸਟਾਫ ਨਾਲ ਦਰਸ਼ਨ ਲਈ
ਗਏ, ਤਾਂ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਗਰਮੀ ਸੀ ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਮੌਸਮ ਬਦਲਿਆ ਅਤੇ ਬੱਦਲ ਛਾ ਗਏ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਮੌਸਮ ਸੁਹਾਵਣਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਮੈਂ ਪਹਿਲੀ
ਵਾਰੀ ਖਡੂਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤੇ। ਮੈਨੂੰ ਖੁਸ਼ੀ ਹੈ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਸੁਨਹਿਰੀ ਮੌਕਾ ਮਿਲਿਆ। ਉੱਥੋਂ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਸਿੱਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ
ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਦਰੱਖਤਾਂ ਦੀ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਸੰਭਾਲ ਕਰਨੀ, ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਗੁਰੂ ਦੇ ਬਚਨ ਨੂੰ ਮੰਨਣਾ।

ਮੈਂ ਜੋ ਉੱਥੇ ਦੇਖਿਆ ਅਤੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ, ਉਹ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਆਖਿਆ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀ। ਰੱਬ ਦੀ ਰਹਿਮਤ ਨਾਲ, ਮੇਰੀ ਜਿੰਦਗੀ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ
ਲੰਬੀ ਯਾਤਰਾ ਸਫਲ ਹੋਈ।